4857 sayılı İş Kanunu`nun 18`inci maddesinde sayılan geçerli fesih nedenlerinden biri de işletmenin, iş yerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan nedenlerdir.
İşletmenin, iş yerinin ve işin gerekleri nedeniyle fesih, işçinin kişiliği ile ilgisi bulunmayan sebepler dolayısıyla ortaya çıkan iş gücü fazlalığı kapsamında işçi sayısında azaltma yoluna gidilmesidir.
Ekonomik güçlüklere veya yeniden yapılanma ya da teknolojik değişimlere bağlı olarak, iş yerinde işçinin (işçilerin) işinin ortadan kalkması veya nitelik değiştirmesi dolayısıyla çalışmaya devam olanağının kalmaması halinde işverenin istihdam azaltması gerekebilir.
İş Kanunu`nun gerekçesinde işletmenin, iş yerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan nedenlere örnekler verilmiştir.
Bunlardan iş yeri dışından kaynaklanan nedenler;
- sürüm ve satış olanaklarının azalması,
- talep ve sipariş azalması,
- enerji sıkıntısı,
- ülkede yaşanan ekonomik kriz,
- piyasadaki genel durgunluk,
- dış pazar kaybı,
- ham madde sıkıntısıdır.
Kanun gerekçesindeki iş yeri içi nedenler ise;
- yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması,
- iş yerinin daraltılması,
- yeni teknolojilerin uygulanması,
- iş yerlerinin bazı bölümlerinin iptal edilmesi,
- bazı iş türlerinin kaldırılmasıdır.
Bu tür işletme içi ya da işletme dışı nedenler iş sözleşmelerinin feshini gerekli kılabilir. Bu halde iş sözleşmelerinin feshi geçerli olmakla birlikte işe iade davasında işverenin kazanma ihtimali yüksektir. Ancak uygulamada işveren açısından en büyük zorluk ispat sorunudur.
İşveren yukarıda sayılan durumların işyerine etkisini şirket bilançosu, mali verileri ve diğer belgeler ile mahkeme önünde gösterebilmesi gerekir. Aksi halde sırf piyasadaki genel durgunluk işveren için feshi haklı kılmaz.
Yargı kararlarına uygun içerikte işletmesel karar alınmalıdır.
Küçülme yapılacak birimler doğru tespit edilmelidir.
Küçülme kararının uygulanması her adımda denetlenmelidir.
İşe alım süreçleri avukatlar tarafından değerlendirilmelidir.
Böylesi durumlarda işverence emekliliği gelen işçinin iş sözleşmesinin öncelikle feshedilmesi daha çözümcü bir yaklaşım olabilir. Ayrıca işverenin öncelikle işten ayrılmak isteyen kişilere ikale (karşılıklı anlaşma yoluyla fesih) teklif etmesi ve bu durumu iş yerinde ilan etmesi de şirketin durumuna göre uygun bir çözüm olabilir.
Yukarıda sayılan adımlar genel çerçevede aktarılmıştır. Tüm bu süreçlerin sağlıklı yürütülmesi için mutlaka hukuki danışmanlık alınması önerilmektedir. İşveren her ne kadar samimi bir şekilde küçülmüş olsa dahi atılan adımlarda tek bir eksiklik tüm süreci etkileyecek ve fesih işlemlerinin mahkemeler önünde geçersiz kılınmasına yol açacaktır.
Comments